Maria Fołtyn – wielka dama polskiej opery – nie żyje

Maria Fołtyn urodziła się 28 stycznia 1924 roku w Radomiu. Studia wokalne odbyła pod kierunkiem Adama Didura w Katowicach, a po jego śmierci (1946) kształciła się u Wandy Hendrich i Adama Ludwiga w Sopocie. W późniejszym okresie korzystała jeszcze z wokalnej opieki Ady Sari w Warszawie i Giulli Tess w Vercelli. Od 1969 do 1973 roku studiowała na Wydziale Reżyserii w Państwowej Wyższej Szkole Teatralnej w Warszawie.

Była laureatką dwóch międzynarodowych konkursów wokalnych: w 1956 roku zdobyła Złoty Medal w Vercelli, a w 1957 roku – II nagrodę w Chiavarri.

Debiutowała na scenie w Gdańsku w 1949 roku tytułową rolą w operze "Halka" Stanisława Moniuszki. W późniejszych etapach jej kariery to właśnie partie moniuszkowskie należały do jej najwybitniejszych ról. – Moniuszko urządził mi życie, stał się moim leitmotivem, moją siłą. Ale oddałam mu dług, reklamując jego muzykę na całym świecie. "Halka" stała się moim orężem nie tylko artystycznym. Bo "Halką" uczyłam innych miłości i przebaczania. Pokazywałam Polaków jako naród, który w cierpieniu umie wybaczać – mówiła artystka w jednym z wywiadów.

W latach 1949-62 była solistką Opery Warszawskiej (zadebiutowała rolą Balladyny w "Goplanie" Władysława Żeleńskiego), a od 1962 do 1965 solistką opery w Lipsku. W następnych latach występowała w teatrach operowych Lubeki i Hamburga. W 1967 powróciła do kraju i podjęła pracę w Teatrze Wielkim w Łodzi.

Repertuar operowy artystki był bardzo rozległy. Oprócz wykonywania partii Moniuszkowskich m.in. Halki, Hanny oraz Hrabiny w "Strasznym Dworze", odnosiła także sukcesy w sopranowych partiach dzieł Giacoma Pucciniego (rola tytułowa w "Tosce"), Piotra Czajkowskiego (Liza w "Damie Pikowej" i Tatiana w "Eugeniuszu Onieginie"), Giuseppe Verdiego (rola tytułowa w "Aidzie", Leonora w "Trubadurze", Abigail w "Nabucco"), Richarda Wagnera (Senta w "Holendrze Tułaczu", Elza w "Lohengrinie").

Występowała również z recitalami w Polsce, wielu krajach Europy, Stanach Zjednoczonych, Kanadzie i na Kubie. Dokonała nagrań radiowych i płytowych z muzyką m.in. Stanisława Moniuszki, Edvarda Griega, Roberta Schumanna i Franza Schuberta.

W 1971 roku Maria Fołtyn zakończyła występy operowe, a w 1974 estradowe. Po zakończeniu kariery śpiewaczki podjęła się nowego zadania artystycznego – reżyserii operowej. Pierwszym zrealizowanym przez nią spektaklem była "Halka" Stanisława Moniuszki, wystawiona w Hawanie na Kubie w 1971 roku.

Od tego momentu rozpoczęła się seria inscenizacji oper polskich autorstwa m.in. Karola Kurpińskiego, Ludomira Różyckiego, Feliksa Nowowiejskiego, Ignacego Jana Paderewskiego, Romualda Twardowskiego oraz obcych (m.in. "Pajace" Ruggera Leoncavalla, "Dama Pikowa" Piotra Czajkowskiego, "Lunatyczka" Vincenzo Belliniego, "Carmen" Georgesa Bizeta, "Faust" Charlesa Gounoda, "Łucja z Lammermoor" Gaetano Donizettiego).

Życiową pasją artystki stało się popularyzowanie muzyki Stanisława Moniuszki w Polsce i za granicą. Jako reżyser zrealizowała wszystkie dzieła sceniczne Moniuszki, dokonała też adaptacji scenicznej "Śpiewnika domowego".

Halkę wystawiła m.in. w Turcji, na Kubie, w Meksyku, Brazylii i Japonii. Przez 20 lat (od 1978 do 1998) była dyrektorem artystycznym Międzynarodowego Festiwalu Moniuszkowskiego w Kudowie Zdroju. W 1988 założyła w Warszawie Towarzystwo Miłośników Muzyki Moniuszki i została jego prezesem. W 1992 zorganizowała i została dyrektorem oraz jurorem Międzynarodowego Konkursu Wokalnego im. Stanisława Moniuszki, który odbywa się co trzy lata w Warszawie. Była także zapraszana do jury renomowanych konkursów wokalnych na świecie (m.in. w Rio de Janeiro, Moskwie, Pradze, Pretorii i Caltanisetta).

Maria Fołtyn za zasługi w dziedzinie kultury była wielokrotnie nagradzana i odznaczana – otrzymała m.in. Złoty Krzyż Zasługi oraz Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski. W 2000 roku została uhonorowana tytułem doktora honoris causa Akademii Muzycznej we Wrocławiu.